Zasady bezpiecznego korzystania z internetu i komputera

Chciałbym napisać, że poniższe zasady bezpiecznego korzystania z internetu tyczą się głównie dzieci, ale również wielu dorosłych łamie podstawowe zasady podczas surfowania po sieci. Od czasu wysłania pierwszej informacji przez internet a konkretnie ARPANET minęło ponad 50 lat. W tym czasie swoje miejsce na mapie sieci znalazło wielu oszustów, część z nich odpowiedziała za swoje czynny inni są bezkarni.

Obecnie komputer z dostępem do sieci posiada 4 miliardy osób, z danych GUSU w Polsce aż 77,5% korzysta z tego medium. Z każdym rokiem ten odsetek ulega zwiększeniu, po prostu żyjemy w czasach w których przez internet jesteśmy w stanie załatwić wiele spraw i to głównie tam odnajdujemy rozrywkę.

Niestety nie jest to bezpieczne miejsce, ale może się takim stać w momencie przestrzegania zasad bezpiecznego korzystania z sieci. Zasady bezpieczeństwa w internecie dla dzieci w dużym stopniu pokrywają się z listą zasad dla dorosłych. Zachęcamy również do zapoznania się tym czym jest netykieta internetowa oraz jakie zalety daje jej przestrzeganie.

Jak bezpiecznie korzystać z internetu?

Prawdę mówiąc bezpieczne korzystanie z internetu jest rzeczą prostą o ile stosujemy się do zasad ograniczonego zaufania. Myślę że poniższa lista zawiera komplet najważniejszych zasad, które powinny znajdować się w kodeksie bezpiecznego internetu.

1. Chroń prywatne dane

W przypadku dzieci ten aspekt, jest nieco mniej istotny, gdyż nikt nie będzie próbował na nie wziąć kredytu, albo sprzedać bazę danych z informacjami o nich. Ochrona wizerunku jest bardzo istotna, wielokrotnie słyszymy o próbach zakupu jakiejś usługi na dane niewinnej osoby albo wzięcia wspomnianego kredytu. Niestety takie próby w pewnym procencie przynoszą skutek.

Nigdy nie podawaj wrażliwych danych osobowych na stronach wyglądających podejrzanie, ale nie wysyłaj ich również potencjalnym pracodawcom na olx czy innych serwisach ogłoszeniowych.

W wysyłaniu CV nie ma nic dziwnego, znajduje się tam co prawda adres, numer telefonu i twoje imię oraz nazwisko, ale nie ma PESELU, NIPU czy innego numeru identyfikacyjnego.

Jeżeli osoba z ogłoszenia prosi cię o podesłanie skanu dokumentu pod pretekstem przygotowania umowy itd. nigdy tego nie rób. Mówiąc nigdy mam na myśli nigdy, pod żadnym pozorem, nawet jeżeli w ogłoszeniu jest informacja, że to pewien Bank albo inna popularna firma szuka pracownika. Do podpisania umowy nigdy nie jest potrzebny skan dowodu czy innego dokumentu tożsamości.

2. Generuj losowe hasła

Sam mam problem z tą zasadą bezpieczeństwa, ale staram się zmieniać przyzwyczajenia. Jedno hasło, które łatwo nam zapamiętać, podawane w różnych serwisach nie jest najlepszym pomysłem, zwłaszcza gdy hasło do meila jest takie samo jak do konta bankowego. Co prawda dzisiaj mamy weryfikację dwuetapową, ale lepiej chuchać na zimne.

Jedną z zasad bezpiecznego korzystania z sieci i komputera jest korzystanie z generatorów haseł. Foldery znajdujące się na komputerze również można zabezpieczyć hasłem, jeżeli chcesz wiedzieć jak to zrobić przeczytaj ten artykuł.

Generyczne hasła są bardzo łatwe w rozkodowaniu, pisząc generyczne mam na myśli „JanBrzechwa123!” albo „TaKI3DziwneHASLO”, choć to i tak bardziej złożone przykłady nisz Password123.

Trudne hasła mają szczególne znaczenie przy korzystaniu z instytucji finansowych albo platform do których masz podpiętą kartę bankową. W przypadku średnio istotnej skrzynki na gmail nie trzeba aż tak się wysilać.

3. Sprawdź certyfikat strony

Obecnie wymogiem jest, aby każda witryna internetowa w która przechowuje wrażliwe dane była szyfrowana certyfikatem SSL. Gdy strona ma taki certyfikat wygląd domeny w pasku wyszukiwania zmienia się na taki jak na poniższym zdjęciu:Jak widzisz pojawia się zamknięta kłódka oraz zmienia się protokół z http na https. Oczywiście oszuści zakupują takie certyfikaty, aby wyglądać wiarygodniej, więc to tylko jeden z elementów na który warto zwracać uwagę.

4. Uważaj na Publiczne sieci WI-FI

Publiczne sieci z darmowym internetem dostępne są w wielu miejscach, głównie dworcach, lotniskach, galeriach i centrach miast. Takie niezabezpieczone sieci są bardzo przyjaznym miejscem dla oszustów, którzy mogą wykraść z twojego telefonu prywatne dane.

5. Nie klikaj w podejrzane wiadomości

Napisał do ciebie ktoś na maila w tytule dając tylko „cześć to ja” albo „co tam u ciebie”? Nie masz pojęcia co to za adres E-mail, więc nie otwieraj wiadomości. Najczęściej będzie to po prostu spam, ale czasem mogą zdarzyć się wiadomości które w tle zainstalują oprogramowanie szpiegujące.

Ciągle funkcjonują wiadomości E-mail od różnych weteranów, osób, które walczą w sądzie i proszą o pomoc a po wygranej sprawie oddadzą ci milion złotych monet. Wszystkie te wiadomości są przekrętem i można je porównać do przekrętu na wnuczka, ale bardziej precyzyjne zachowanie na takie wiadomości to przekręt nigeryjski.

Mechanizm oszustwa jest bardzo prosty i bazuje na łatwowierności ofiary. Tego tupu wiadomości wysyła się do setek tysięcy osób, i nawet jeżeli 0,01% z nich się nabierze to taki oszust zgarnie bardzo duże pieniądze.

6. Nie otwieraj podejrzanych plików

Jeżeli już wejdziesz w wiadomość nieznanego pochodzenia, pod żadnym pozorem nie otwieraj dokumentów w formatach .zip .rar itd.

7. Weryfikuj informacje

Możliwe, że ten punkt powinien znaleźć się na początku tego spisu bezpiecznych zasad bezpiecznego internetu. Niestety, ale większość problemów stwarzamy sobie sami przez nadmierne zaufanie i nieweryfikowanie informacji.

Przyszła do ciebie wiadomość z urzędu skarbowego, że musisz dosłać skan dowodu, albo zeznanie z danymi firmy, a ty nie masz pojęcia o co chodzi? Wiadomość wygląda na prawdziwą w końcu E-mail brzmi porządnie, w tekście jest prawniczy słownik, więc wydaje się że nie ma obaw.

Jakby powiedział klasyk, nic bardziej mylnego. Przecież o to właśnie chodzi oszustom, żeby wyglądać na jak najbardziej wiarygodnych. Sprawdź jaki jest prawdziwy e-mail urzędu, skopiuj treść meila do wyszukiwarki i zapewne znajdziesz dziesiątki tematów mówiących, że to oszustwo.

Zawsze weryfikuj źródło i staraj się podchodzić do ludzi w internecie z dużym dystansem zaufania.

8. Uważaj na nieprawdziwe konta

Dostajesz na FB zaproszenie od znajomego, nie miałeś go w znajomych, bo po prostu dawno nie rozmawialiście. Ten znajomy podczas pierwszej rozmowy prosi cię o pomoc, ale nie chce się spotkać. Trochę podejrzana sprawa, prawdopodobnie to nie jest twój znajomy a osoba, która ukradła zdjęcie i się pod niego podszywa.

Takie sytuacje mogą zdarzać się w social mediach, ale również na skype czy innych komunikatorach, ot ktoś „zgubił” hasło i założył nowe konto.

9. Aktualizuj oprogramowanie

Polecam posiadać oryginalne wersje oprogramowani, które nadają się do aktualizacji. Domeną hakerów jest wynajdywanie luk w systemach np. operacyjnych jak Windows i tworzenie złośliwego oprogramowania. Aktualizacje mają na celu likwidację istniejących luk.

Oprogramowanie również warto aktualizować na telefonach, gdzie jest to nie mniej ważne.

10. Wykorzystuj tryb Incognito

Jest to tryb dostępny we wszystkich popularnych przeglądarkach, pozwala poruszać się w internecie bez przechowywania danych do logowania czy historii stron jakie się odwiedziło.

Jest to szczególnie istotne w przypadku sieci publicznych, szkołach, bibliotekach itd.

11. Sprawdzaj adres strony na której się znajdujesz

Bezpieczeństwo zaczyna się od najprostszych rzeczy. Jeżeli masz zaraz zamiar dokonać akcji zakupu albo podać wrażliwe dane sprawdź czy na pewno jest na właściwej domenie.

Oszuści bardzo chętnie kupują popularne domeny z literówką np. nbank albo allegro, co prawda duże serwisy starają się z tym walczyć skupując możliwe literówki, ale w przypadku nowych stron zyskujących na popularności czasem o tym się zapomina.

12. Wygrałeś talon na balon

Gdyby lista konkursów, w których wygrałem była prawdziwa, dzisiaj aspirowałbym do listy najbogatszych Polaków. Nie, nie jesteś szczęśliwą losową osobą, która wygrała iPhona, czy zestaw garnków.

Aby mieć szansę coś wygrać w pierwszej kolejności należy zgłosić swój akces do konkursu, a i z tymi konkursami różnie bywa, nie ufaj dziwnym informacją o wygranych.

13. Nie korzystaj z podejrzanych stron

Aż dziwne, że dopiero na 13 pozycji znalazła się ta zasada bezpieczeństwa w sieci. Omijając podejrzane strony z znaczącym stopniu niwelujesz bezpieczeństwo.

Ciężko zdefiniować jednoznacznie czym jest podejrzana strona, na pewno treści dla dorosłych w wielu przypadkach są nośnikami wirusów. Radziłbym również uważać na strony wyglądające jak z lat 90 albo opisujących dziwne treści.

14. Antywirus

Antywirus kiedyś był standardem, obecnie coraz rzadziej się z niego korzysta, chociaż w miejscach pracy jest zalecany. Dlaczego? Głównie za sprawą dobrego systemu zapory wbudowanej w Windows. Jest to naprawdę dobre rozwiązanie gwarantujące względne bezpieczeństwo, ale dodatkowe zabezpieczenie pod postacią antywirusa zawsze będzie mile widziane.

15. Nie umawiaj się na spotkania z nieznajomymi

Ostatni punkt jest dedykowane głównie najmłodszym. Przestroga przed nieznajomymi z internetu powinna być wpajana od najmłodszych lat przez rodziców.

Zasada unikania takich kontaktów, powinna tyczyć się również dorosłych chociaż na nieco zmienionych zasadach. Popularne portale i aplikacje randkowe połączył nie jedną parę, a fora internetowe pozwoliły zbudować przyjaźnie oparte na hobby.

Jeżeli spotykasz się z osobą, którą znasz tylko z internetu, wybieraj miejsca publiczne, dodatkowo dobrze byłoby zostawić informację najbliższym, gdzie wychodzisz i o której godzinie masz zamiar wrócić.

Zasady bezpiecznego korzystania z komputera podsumowanie

Mam nadzieję, że wiesz już jak bezpiecznie korzystać z internetu i komputera.Pamiętaj, że bezpieczny internet tworzymy sami i to od nas w dużym stopniu zależy na co się w nim natkniemy. Biorąc pod uwagę dzisiejsze czasy i tempo przyswajania dzieci treści z internetu musimy dbać również o bezpieczny internet dla dzieci. Zasady bezpiecznego korzystania z internetu dla dzieci są bardzo zbliżone do tych dla dorosłych i z pomocą rodziców bądź opiekunów można spokojnie udostępnić dziecku internet.

Jeżeli lista jest niekompletna i masz pomysły na jej uzupełnienie daj nam informację w komentarzu. Zapraszamy również do zapoznania się z wpisem powiązanym tematycznie na temat zasad netykiety.