Badania prenatalne na NFZ: co obejmuje refundacja

Ciąża to wyjątkowy okres w życiu kobiety, pełen radości, ale także troski o zdrowie rozwijającego się dziecka. Badania prenatalne odgrywają kluczową rolę w monitorowaniu rozwoju płodu, umożliwiając wczesne wykrycie potencjalnych wad genetycznych lub strukturalnych. Dzięki nim możliwe jest nie tylko szybkie podjęcie leczenia w trakcie ciąży, ale także odpowiednie przygotowanie do opieki po porodzie. W Polsce program badań prenatalnych jest finansowany przez Narodowy Fundusz Zdrowia (NFZ), co czyni te świadczenia dostępnymi bezpłatnie dla wielu pacjentek. W tym artykule przyjrzymy się dokładnie, co obejmuje refundacja NFZ w 2025 roku, opierając się na aktualnych wytycznych Ministerstwa Zdrowia i NFZ.

Dostępność badań prenatalnych dla każdej ciężarnej

Od czerwca 2024 roku każda kobieta w ciąży, niezależnie od wieku, może skorzystać z bezpłatnych badań prenatalnych w ramach programu NFZ „Świadoma, bezpieczna ja”. Ta zmiana znacząco zwiększyła dostępność diagnostyki – w drugim kwartale 2024 roku z badań skorzystało o 20% więcej kobiet niż wcześniej. W 2025 roku zasady te pozostają aktualne, co potwierdza zarządzenie Prezesa NFZ z czerwca 2024 roku. Program ma na celu identyfikację ryzyka wad płodu, ich wczesną diagnostykę oraz leczenie w okresie płodowym, jeśli jest to możliwe.

Jakie badania prenatalne refunduje NFZ?

Refundacja NFZ obejmuje szeroki zakres badań, podzielonych na etapy ciąży. Realizowane są w placówkach z umową z NFZ, których listę można znaleźć na stronie Funduszu. Poniżej szczegółowy przegląd dostępnych świadczeń.

Badania nieinwazyjne (przesiewowe)

Te badania są podstawą programu i dostępne dla każdej kobiety ciężarnej. Są bezpieczne, nie ingerują w środowisko płodu i nie niosą ryzyka powikłań. Obejmują:

• USG płodu:
  • Pierwsze badanie (11.–14. tydzień ciąży): ocena ryzyka aberracji chromosomowych, np. zespołu Downa, poprzez pomiar przezierności karkowej i kości nosowej.
  • Drugie badanie (18.–22. tydzień i 6. dzień): szczegółowa diagnostyka wad anatomicznych, ocena wzrostu płodu i ilości płynu owodniowego.
• Badania biochemiczne krwi matki (pobranie próbki między 11. a 14. tygodniem):
  • Test podwójny: PAPP-A (białko osoczowe A) i free-β-hCG (podjednostka beta ludzkiej gonadotropiny kosmówkowej).
  • W późniejszych etapach: test potrójny (AFP – alfa-fetoproteina, hCG, estriol) lub poczwórny.

Testy te pozwalają oszacować ryzyko wad genetycznych, takich jak zespół Downa, Edwardsa czy Turnera, na podstawie algorytmów ryzyka indywidualnego.

Badania inwazyjne

Wykonywane są tylko w przypadku zwiększonego ryzyka, np. przy nieprawidłowych wynikach badań przesiewowych lub historii rodzinnej aberracji chromosomowych. Wymagają pisemnej zgody pacjentki i skierowania z uzasadnieniem. Refundowane badania to:

• Amniopunkcja: Pobranie płynu owodniowego po 15. tygodniu ciąży w celu analizy chromosomów i genów płodu.
• Biopsja trofoblastu (kosmówki): Pobranie fragmentu łożyska między 11. a 14. tygodniem do badań genetycznych.
• Kordocenteza: Pobranie krwi pępowinowej po 18. tygodniu do analizy.

Procedury te umożliwiają rozpoznanie wad, takich jak fenyloketonuria, mukowiscydoza czy rdzeniowy zanik mięśni, ale wiążą się z minimalnym ryzykiem poronienia (ok. 0,5–1%).

Co nie jest refundowane? Testy oparte na wolnym DNA płodowym (NIPT), dostępne prywatnie, kosztują od 2000 zł wzwyż.

Warunki kwalifikacji i skierowanie na badania

Aby skorzystać z programu, wystarczy być w ciąży i zgłosić się w odpowiednim tygodniu. Skierowanie wystawia lekarz ginekolog-położnik, zarówno w ramach NFZ, jak i prywatnie (szczegółowe informacje na ten temat znajdziesz w artykule na stronie neoMedica). Skierowanie powinno zawierać:

• Informację o wieku ciąży (w tygodniach) dla badań nieinwazyjnych.
• Wskazania medyczne (np. nieprawidłowości w USG lub testach biochemicznych) dla badań inwazyjnych.

Kryteria do pogłębionej diagnostyki genetycznej obejmują m.in. aberracje w poprzedniej ciąży, zwiększone ryzyko chorób monogenowych lub nieprawidłowe wyniki przesiewowe.

Jak zgłosić się na badania prenatalne na NFZ?

1. Znajdź placówkę: Sprawdź listę ośrodków na stronie NFZ (wyszukiwarka programów profilaktycznych, hasło „Badania prenatalne”).
2. Przygotuj dokumenty: Skierowanie, wyniki wcześniejszych badań, dowód osobisty.
3. Umów wizytę: Placówka ustali termin na podstawie tygodnia ciąży i w razie potrzeby skieruje do specjalistycznego ośrodka.

W 2025 roku program realizuje kilkaset placówek w całej Polsce, w tym w dużych miastach, takich jak Warszawa czy Kraków.

Korzyści z badań prenatalnych na NFZ

Wczesna diagnostyka pozwala na wykrycie 3–5% wad wrodzonych, umożliwiając leczenie w łonie matki (np. operacje wad serca) lub planowanie opieki neonatologicznej. Dla matki oznacza to mniej stresu i większą pewność co do zdrowia dziecka. Program NFZ pozwala zaoszczędzić koszty, które w sektorze prywatnym wynoszą od 500 do 3000 zł, zapewniając jednocześnie ciągłość opieki w systemie publicznym.

Podsumowując, refundacja NFZ na badania prenatalne w 2025 roku to szansa na bezpieczną ciążę dla każdej kobiety. Jeśli chcesz dowiedzieć się więce sprawdź artykuł na stronie neoMedica. Konsultuj się z lekarzem, by dostosować plan diagnostyki do swoich potrzeb. Zdrowa ciąża to inwestycja w przyszłość!

Artykuł sponsorowany